Οι αντάρτες της ΕΟΚΑ κατασκεύασαν τα κρησφύγετα τους στις βουνοπλαγιές της Κακοπετριάς με την πυκνή και άγρια βλάστηση.
Κρησφύγετα υπήρχαν διάσπαρτα στην πλαγιά του βουνού. Μέσα από το βιβλίο του Χαράλαμπου Αρ. Χαραλαμπίδη μεταφερόμαστε στις πλαγιές του κακοπετρίτικου βουνού όπου οι αγωνιστές βρήκαν καταφύγιο στις δύσκολες στιγμές του αγώνα κατά των Άγγλων. Πιο κάτω παρουσιάζονται κάποια από τα κρησφύγετα που φιλοξένησε η κακοπετρίτικη γη, τα κριτήρια επιλογής του χώρου αλλά και ο τρόπος κατασκευής του.
Ένα από τα κρησφύγετα ήταν στην περιοχή «Βρυσί» της κορυφής «Πιτέρων», όπου οι αγωνιστές οδηγούνταν σ’ αυτό μέσω ενός δύσβατου και ανηφορικού μονοπατιού, ενώ ένα άλλο στα βορειανατολικά της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου Στέγης, στην τοποθεσία «Σσιακά». Το κρησφύγετο ήταν καλυμμένο με άγρια βλάστηση, κυρίως «λατζιές» και βρισκόταν «κοντά σ’ ένα στενό μονοπάτι που προχωρούσε προς τον ποταμό» (σ.260).Σε αυτή την τοποθεσία, όπως διασώζει ο Χαραλαμπίδης μέσα από τα λόγια του τομεάρχη Λεμονάρη, υπήρχαν εκτός από λατζιές και άλλοι πυκνοί θάμνοι, όπως σπατζιές, αντρουκλιές και ξισταριές.Ο Λεμονάρης, περιγράφει πως η περιοχή του κρησφύγετου ήταν δύσβατη και βρισκόταν στην αριστερή όχθη του ποταμού, πλησίον του χωμάτινου μονοπατιού προς το μεταλλείο του χρωμίου και τη Μαραθάσα.
Στην κοιλάδα του ποταμού Καρκώτη, στην τοποθεσία «Γιαμπάκκα» που βρίσκεται απέναντι από τον Πεζουνόκρεμο, στο πυκνό δάσος κατασκευάστηκε ακόμη ένα κρησφύγετο. Η συγκεκριμένη τοποθεσία επιλέγηκε λόγω του πυκνού δάσους, της κοίτης του ποταμού που μπορούσε αφενός να λειτουργεί ως φυσικό οχυρό, αφού είχε μεγάλη έκταση, και αφετέρου να προσφέρει νερό στους αντάρτες. Όπως η επιλογή του χώρου για κατασκευή του κρησφύγετου έγινε με πολλή προσοχή, έτσι και η μεταφορά των υλικών, όπως ξυλείας, για την κατασκευή του αλλά και των απαραίτητων τροφίμων για την τροφοδοσία των ανταρτών.
Οι αντάρτες, όταν ολοκλήρωναν την κατασκευή του κρησφύγετου φρόντιζαν ώστε να εξαφανίζουν τα ίχνη τους, είτε σκεπάζοντας τα με χώμα είτε με φύλλα και κλαδιά. Χαρακτηριστικά αναφέρεται για το προαναφερόμενο κρησφύγετο «μέσα σε λίγες μέρες το κρησφύγετο που βρισκόταν στο μέσο ενός θάμνου, ολοκληρώθηκε από τους αντάρτες, με τη χρησιμοποίηση και κορμών από τους γύρω θάμνους (λατζιές). Η γύρω από αυτό περιοχή καμουφλαρίστηκε με ξηρά φύλλα και κλαριά. Ουδέν ίχνος σκαμμένου χώματος ή άλλου ξένου αντικειμένου» (σ. 290).
Όπως διαφαίνεται και από τα πιο πάνω, η επιλογή του χώρου στην κατασκευή των κρησφύγετων ήταν σημαντική. Συγκεκριμένα, ο Χαραλαμπίδης παρουσιάζει τον κατάλογο με τα πλεονεκτήματα για την κατασκευή κρησφύγετου στις εκβολές Χολετρούς-Αγίου Γεωργίου μέσα από αυτά που έγραψε ο Λεμονάρης. Πρώτο, επειδή η περιοχή ήταν κατάφυτη και δύσβατη, ήταν αφενός κατάλληλη για κάλυψη, και αφετέρου προσβάσιμη μόνο με αναρρίχηση. Σε περίπτωση, όμως, που υπήρχε ανάγκη διαφυγής, αυτή ήταν εύκολη αφού μπορούσε να γίνει μέσω της κοίτης του ποταμού. Ήταν περιοχή κοντά στο χωριό, γεγονός που έκανε εύκολη την τροφοδοσία. Εντούτοις, η εγγύτητα της περιοχής με το χωριό, δεν προκαλούσε κίνδυνο, αφού «κανένας δεν πλησίαζε την περιοχή» (σ.318). Επιπρόσθετα, το νερό του ποταμού έσβηνε τα ίχνη , καθώς το χώμα έπεφτε στο ποτάμι. Τέλος, ήταν εύκολό να προμηθευτούν νερό από τον ποταμό σε περίπτωση ανάγκης.
Χωρίς αμφιβολία, η γη της Κακοπετριάς προστάτευσε τους αντάρτες της ΕΟΚΑ που με αγωνιστικότητα και τόλμη πολέμησαν τους Άγγλους.
Πηγή:
Χαράλαμπος Αρ. Χαραλαμπίδης, Κακοπετριά, Ένας αιώνας εθνικής προσφοράς, Λευκωσία 2007
|
